Historia osadnictwa w Puszczy Kampinoskiej jest dosyć ciekawa i interesująca. Do XIV wieku pozostawała dzika i nie zamieszkana…
Puszcza, docierając do bram Warszawy, znajduje się zaledwie 15 kilometrów od jej centrum, co stanowi osobliwość wśród państw europejskich. Pozostała przy tym swoim kształcie jako prastara puszcza, zachowując duży stopień dawnej autentyczności. Sama nazwa puszczy pochodzi od wsi Kapinos datowanej w zapisach od XV wieku.
Puszcza bardzo długo pozostawała dziewicza. W XV wieku pojawiły się pierwsze osady w głębi lasów: Truskaw i Wólka Zaborowska. W XVI wieku lasy weszły w skład majątków królewskich, a od 1590 stanowiły tzw. królewszczyznę, tj. dochód z nich zasilał skarb publiczny. Już wtedy zaczęto eksploatować puszczę: wycinano drzewa, które następnie spławiano Wisłą do Gdańska; wyrabiano smołę, potaż, dziegieć i węgiel drzewny.
Puszcza była królewska i była miejscem częstych łowów. Król dawał jednak zezwolenie na osiedlanie tu swoich żołnierzy, rzemieślników, dokonywał nadań, co doprowadziło do podziałów puszczy na królewską i prywatną. Historyczny obszar puszczy zmieniał się w miarę upływu czasu i postępu cywilizacyjnego. Następował proces okrajania powierzchni zalesionej na obszarze Puszczy Kampinoskiej.
Na obrzeżach Puszczy zaczęły powstawać pierwsze osady. Z roku 1420 pochodzą pierwsze dokumenty w których wymieniony jest Vylkow (Wilków), a z 1489 Vyeczcza (Wiejca). W roku 1489 Kazimierz Jagiellończyk dał Hieronimowi i Piotrowi z Nowego Miasta za sumę 4800 florenów następujące osady puszczańskie: Vylkow, Vyeczcza, Gluszk (Głusk), Rybythwa (Rybitwa), Volya (Wola) oraz – po raz pierwszy wymieniony pod tą nazwą – Campinos (Kampinos), wcześniej znany jako Byalemyasto.
Rabunkowa gospodarka zasobami puszczy prowadzonej ze szczególnym nasileniem w XIX i XX wieku. W miarę postępującego wyrębu lasu pojawiały się kolejne siedliska ludzkie, proces ten utrwalił się w nazwach powstających osiedli. Zwyczajowo wywodziły się one od drzewostanu danego obszaru, jak: Cisowe, Brzozówka, Grabina, Dąbrowa, Bieliny, czy też skupisk żyjących tu określonych gatunków zwierząt: Krogulec, Rybitew, Cichowąż, Łosia Wólka, Sowia Wólka, Wola Wilkowa. Konieczność wprowadzenia nazw poszczególnych osiedli i wsi wynikała z potrzeby ułatwienia komunikowania się samych mieszkańców puszczy, służb leśnych, władz administracyjnych. W ten sposób kształtowała się lokalna topografia puszczy. Nawy miejscowości w puszczy wiążą się także z nazwiskami założycieli i właścicieli osad, np. Wiersze. Hornówek, Lasocin; pochodzą od ich imion, np. Julinek, Izabelin, Karolinów, Władysławów, Elżbietów, Aleksandrów, Leoncin; wywodzą się od specyficznych cech terenu, np. Górki, Krzywa Góra, Roztoka, Zamość, Polesie, oraz funkcji zawodowych mieszkańców w dobrach leśnych, np. Famułki, Budy, Smolarz, Wólka Węglowa.
Puszcza Kampinoska była także obszarem wielu wydarzeń historycznych i weszła na trwałe do narodowej tradycji. Wiążą się one z walką o obronę państwa i o niepodległość w okresie zaborów orz wynikają z faktu, że teren ten był rejonem większości konfliktów zbrojnych toczących się na linii środkowej Wisły w obszarze warszawskim. Jej usytuowanie, szczególnie graniczenia z Wisła i Bzurą, stanowiło duża przeszkodę w wojskowym podejściu do Warszawy od zachodu. Była trudna do przekroczenia i zawsze zachowywała walory obronne.
